ความเป็นมาของ DATA EXCHANGE CENTER : DXC

กระบวนการยุติธรรม เป็นเรื่องที่มีความจำเป็นต่อการสร้างความสงบเรียบร้อยและความยุติธรรมให้เกิดขึ้นแก่สังคม เนื่องจากมีภารกิจเกี่ยวข้องทั้งด้านการป้องกันและแก้ไขปัญหาอาชญากรรม การคุ้มครองความปลอดภัยในชีวิติและทรัพย์สิน การคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพให้กับประชาชน การบังคับการให้เป็นไปตามกฎหมายและให้บริการเพื่อเกิดความสะดวกแก่ประชาชน อย่างไรก็ดี ในความเป็นจริงแล้ว กระบวนการยุติธรรมไทย ยังประสบปัญหาหลาย ๆ ด้านในการดำเนินงานดังกล่าว อาทิ เช่น การขาดประสิทธิภาพในการบังคับใช้กฎหมาย การละเมิดสิทธิของประชาชนและการดำเนินการที่ไม่สอดคล้องกับหลักนิติธรรม การขาดระบบตรวจสอบถ่วงดุลที่มีประสิทธิภาพ การขาดการมีส่วนร่วมและสนับสนุนของประชาชนในการดำเนินงาน และปัญหาที่สำคัญของกระบวนการยุติธรรมก็คือ ขั้นตอนในกระบวนการยุติธรรมมีความล่าช้า ไม่โปร่งใส เข้าถึงได้ยาก และก่อเกิดภาระค่าใช้จ่ายจำนวนมาก ทั้งในส่วนของหน่วยงานในกระบวนการยุติธรรมและของประชาชนเอง

รัฐบาลจึงได้มีนโยบายให้มีการนำระบบเทคโนโลยีสารสนเทศมาใช้ในกระบวนการยุติธรรม และมอบหมายให้กระทรวงยุติธรรมโดยสำนักงานกิจการยุติธรรมเป็นผู้ประสานและดำเนินการ สำนักงานกิจการยุติธรรมได้เริ่มดำเนินงานจัดทำแผนแม่บทเทคโนโลยีสารสนเทศกระบวนการยุติธรรมแห่งชาติร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ตั้งแต่ปี 2547 จนแล้วเสร็จ และได้ผ่านความเห็นชอบจากคณะกรรมการพัฒนาการบริหารงานยุติธรรมแห่งชาติ เมื่อวันที่ 4 เมษายน 2550 และได้ผ่านความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรีแล้ว เมื่อวันที่ 29 พฤษภาคม 2550

แผนแม่บทเทคโนโลยีสารสนเทศกระบวนการยุติธรรมแห่งชาติดังกล่าวมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาศักยภาพทางเทคโนโลยีสารสนเทศของหน่วยงานกระบวนการยุติธรรมให้ทันสมัย เท่าเทียมและสามารถเชื่อมโยงแลกเปลี่ยนข้อมูลระหว่างกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยกำหนดระยะเวลาดำเนินการ 4 ปี ตั้งแต่ปีงบประมาณ 2552 – 2555 ทั้งนี้ โครงการหลักที่มีความสำคัญสูงและจำเป็นต้องริเริ่มดำเนินงาน ได้แก่ โครงการพัฒนาศูนย์แลกเปลี่ยนข้อมูลกระบวนการยุติธรรม (DXC) โดยสำนักงานฯ ร่วมกับคณะที่ปรึกษาทางภาคมหาวิทยาลัย ได้ทดลองจัดทำระบบนำร่องและเริ่มทดสอบการใช้งานจริงที่จังหวัดนนทบุรี ซึ่งคณะอนุกรรมการพัฒนาเทคโนโลยีสารสนเทศกระบวนการยุติธรรมที่มีรัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรมเป็นประธานฯ ได้พิจารณาและให้ความเห็นชอบ เมื่อวันที่ 6 ตุลาคม 2548 พร้อมให้กระทรวงยุติธรรมเป็นผู้รับช่วงดำเนินงานพัฒนาศูนย์แลกเปลี่ยนข้อมูลกระบวนการยุติธรรมต่อไป

การพัฒนาระบบนำร่องเทคโนโลยีสารสนเทศกระบวนการยุติธรรมในระยะแรก ช่วงปี พ.ศ. 2548-2549 เป็นการสร้างระบบที่จำลองรูปแบบแนวความคิดจากแผนแม่บทฯ และทดลองติดตั้งในพื้นที่จังหวัดนนทบุรี เพื่อพิสูจน์ความเป็นไปได้ของแผนแม่บทเทคโนโลยีสารสนเทศดังกล่าว จนในปี 2550 กระทรวงยุติธรรมได้ให้การสนับสนุนในการจัดตั้งศูนย์แลกเปลี่ยนข้อมูลกระบวนการยุติธรรมต้นแบบ Data eXchange Center : DXC ขึ้นเพื่อดำเนินการแลกเปลี่ยนข้อมูลในกระบวนการยุติธรรมและขยายพื้นที่ให้กับหน่วยงานที่มีความพร้อมและสามารถแลกเปลี่ยนเชื่อมโยงข้อมูลกันได้ ทั้งนี้ จากการดำเนินโครงการที่ผ่านมา ทำให้ทราบถึงปัญหาและอุปสรรคของการทำงานทั้งในระดับนโยบาย และภาคปฏิบัติ รวมทั้งข้อขัดข้องต่างๆ ในการนำเทคโนโลยีสารสนเทศมาปรับใช้ แม้ว่าหน่วยงานต่างๆ ในกระบวนการยุติธรรม ได้เริ่มปรับปรุงและพัฒนาระบบเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อประโยชน์ในการใช้งานของแต่ละหน่วยงาน แต่ยังขาดความพร้อมในหลายๆ ด้าน เช่น ฐานข้อมูล ระบบรักษาความปลอดภัยคอมพิวเตอร์และอุปกรณ์ และระบบงานสารสนเทศที่ยังตอบสนองความต้องการของผู้ใช้อย่างไม่เต็มที่ ดังนั้น การพัฒนาระบบศูนย์แลกเปลี่ยนข้อมูลกระบวนการยุติธรรมในปี 2550-2553 จึงเป็นการปรับปรุงและพัฒนาระบบเทคโนโลยีให้เหมาะสม และหน่วยงานในกระบวนการยุติธรรม สามารถนำข้อมูลมาแลกเปลี่ยนกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ปัจจุบัน โครงการฯ ได้เติบโตมาในระดับหนึ่ง มีเทคโนโลยีที่ใช้รองรับการแลกเปลี่ยนข้อมูลกระบวนการยุติธรรมที่มีศักยภาพและความแข็งแรงเพิ่มขึ้น สามารถบริหารจัดการเป็นศูนย์กลางการแลกเปลี่ยนข้อมูลที่มีเสถียรภาพ และความปลอดภัยในการดำเนินการได้อย่างต่อเนื่อง รวมทั้งมีหน่วยงานที่เข้าร่วมโครงการนับตั้งแต่เริ่มดำเนินการ จำนวน 26 หน่วยงาน ได้แก่ สำนักงานตำรวจแห่งชาติ สำนักงานอัยการสูงสุด กรมการปกครอง กรมคุมประพฤติ กรมพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน กรมราชทัณฑ์ กรมการขนส่งทางบก กรมสอบสวนคดีพิเศษ สำนักงาน ป.ป.ส. สำนักงาน ปปง. สำนักงาน ป.ป.ช กองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายใน ภาค 4 ส่วนหน้า ศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ สำนักงานปลัดกระทรวงยุติธรรม สำนักงานกิจการยุติธรรม สถาบันนิติวิทยาศาสตร์ กรมบังคับคดี กรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ สำนักงาน ป.ป.ท. สำนักงานประกันสังคม สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง สำนักข่าวกรองแห่งชาติ หน่วยข่าวกรองทางทหาร กรมประมง สำนักงานผู้ตรวจการแผ่นดิน และสำนักงานศำลยุติธรรม

คู่มือการใช้งานระบบ

แบบฟอร์มขอ Username / Password

ที่มา

Data eXchange Center – ศูนย์แลกเปลี่ยนข้อมูลกระบวนการยุติธรรม

https://www.dxc.go.th/